หลายมุมมองจากการอบรมครูหลักสูตร Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์

จบไปแล้วครับกับการอบรมครูหลักสูตร Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์ ตลอดอาทิตย์ที่ผ่านมา ก็เป็นที่ประทับใจของครูที่ได้รับการอบรมในครั้งนี้ แม้ว่าจะรู้สึกเครียด ยาก ในวันแรก แต่ก็มีรอยยิ้มกันได้ในวันสุดท้าย ที่สำคัญครูให้การตอบรับดีมาก ต้องการให้ สสวท. จัดหลักสูตรนี้อีก

ในแง่การรับรู้และการส่งเสริมการใช้โปรแกรม Scratch ถือว่าประสบความสำเร็จทีเดียว ครูได้เรียนรู้สิ่งใหม่ๆ จากโปรแกรมนี้ ดูได้จากโปรเจกใหญ่ในวันสุดท้าย ที่ครูนำ Scratch ไปสร้างโปรเจกต่างๆ ได้อย่างน่าสนใจ บางกลุ่มก็สร้างสื่อการสอนในวิชาต่างๆ ซึ่งทำให้เห็นว่า ครูสามารถสร้างสื่อการสอนได้เอง อย่างไม่ยากเย็นอะไรเลย แค่ใช้ความคิดสร้างสรรค์บวกกับเนื้อหาที่ตัวเองสอนอยู่แล้ว

คาดว่างานนี้เด็กๆ ไม่น้อยจากทั่วประเทศก็จะได้รับการถ่ายทอดความรู้จากครูที่ได้รับการอบรมในคราวนี้ ได้เรียนรู้การเขียนโปรแกรม ฝึกคิดแก้ปัญหา แล้วสร้างชิ้นงานที่สร้างสรรค์ และในอนาคต สสวท. จะจัดประกวดแข่งขันผลงานจากนักเรียนในแต่ระดับชั้นด้วย

ถึงแม้การอบรมจะจบไปแล้ว แต่งานวิจัยของ สสวท. อาจจะเพิ่งเริ่มต้น งานนี้ต้องตามไปดูการนำโปรแกรม Scratch ไปใช้งานจริงในห้องเรียน แล้วเก็บข้อมูลเพื่อดูว่าการเขียนโปรแกรมด้วย Scratch ได้ส่งเสริมให้เกิดความคิดสร้างสรรค์มากขึ้นหรือไม่ งานนี้ไม่ง่ายเลย ก็ขอเป็นกำลังใจให้กับนักวิชาการของ สสวท. สู้ต่อไป

การอบรมครั้งนี้มีครูได้รับเลือกมาเพียง 160 จากผู้สมัครกว่า 800 คน แสดงให้เห็นถึงความสนใจในหลักสูตรนี้ ครูที่พลาดการอบรมครั้งนี้ ก็คงคาดหวังให้มีการอบรมหลักสูตรนี้อีก หรืออย่างน้อยก็ขอเอกสารการอบรม นำไปศึกษาเอง หรืออาจนำไปสอนในเทอมถัดไป ก็ต้องบอกว่าเอกสารการอบรมครั้งนี้คงต้องปรับปรุงอีกสักหน่อย แก้คำผิด แก้ประเด็นที่ไม่ชัดเจนที่ได้จากการอบรมจริงที่ผ่านมา คาดว่าจะได้เวอร์ชั่นที่สมบรูณ์ยิ่งขึ้นในเดือนตุลา น่าจะทันสำหรับเทอมหน้า ครูที่สนใจต้องติดตามที่ เว็บไซต์ หรือ Facebook  ของสาขาคอมพิวเตอร์

การอบรมการใช้งานโปรแกรม Scratch ครั้งนี้ถือว่าได้ผลออกมาดีมากในเวลาที่จำกัด แต่ครูที่จะนำไปถ่ายทอดต่อคงต้องศึกษาเพิ่มเติมอีก โดยเฉพาะกระบวนการสอนการเขียนโปรแกรม เนื่องจากเนื้อแท้หรือความคาดหวังของการสอนเขียนโปรแกรมในเด็ก คือการสอนกระบวนการคิด แก้ปัญหา และถ่ายทอดความคิดออกมาได้อย่างเป็นระบบ ไม่ใช่สอนใช้เครื่องมือหรือโปรแกรม ครูบางท่านอาจเห็นว่า การอบรมยังติดกับรูปแบบเดิมๆ อยู่บ้าง ที่เน้นการใช้โปรแกรม หรือเรียนรู้ตัวภาษาที่ใช้เขียนโปรแกรม ทั้งนี้ก็คงเพราะเวลามีจำกัด

Scratch ถูกเลือกมาใช้ในการอบรมครั้งนี้ อาจเป็นสิ่งใหม่กับครูหลายๆ ท่าน แต่ที่เลือก ก็เพราะว่า Scratch ได้รับการวิจัยมาอย่างต่อเนื่อง (MIT Media Lab) ในการสอนโปรแกรมสำหรับเด็ก หรือผู้ที่ไม่มีประสบการณ์เขียนโปรแกรมมาก่อน โดย Scratch ลดความยากและซับซ้อนของภาษาที่ใช้ ทำให้สามารถลดเวลาเรียนรู้ในการใช้งานโปรแกรมได้ ผู้เรียนจึงสามารถใช้เวลากับกระบวนการคิด แก้ปัญหา ได้มากขึ้น นอกจากนั้น การสร้างโปรเจกที่สร้างสรรค์ใน Scratch อย่างแอนิเมชั่น การเล่าเรื่อง การจำลอง หรือเกม ยังดึงดูดความสนใจของเด็กได้เป็นอย่างดี ทำให้เด็กกระตือรือร้นที่จะเรียนรู้ และอยู่กับมันได้นานๆ ไม่เบื่อไปซะก่อน

การอบรมด้วยเวลาที่จำกัด แม้เราจะใช้เวลากันถึงเย็น ครูบางท่านก็ทำต่อถึงดึก แต่ก็ต้องยอมรับว่าเวลายังไม่พอ หวังว่าครูจะศึกษาเพิ่มเติม แล้วมาแลกเปลี่ยนความรู้ หรือเทคนิคการสอน ได้ที่กลุ่มในเฟสบุ๊ค Scratch เพื่อส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์

ของยกตัวอย่างความคิดเห็นปิดท้าย จากครูหลายๆ ท่านในการอบรมครั้งนี้

ฉันค้นพบว่า “Scratch เป็นอะไรมากกว่าที่คิด”