ความคิดสร้างสรรค์เป็นอย่างไร เราคงพอนึกกันออก แต่คำนิยามความคิดสร้างสรรค์นั้นยังไม่มีแน่ชัด แล้วความคิดสร้างสรรค์สามารถเรียนรู้กันได้หรือเปล่า ถ้าลองสำรวจดูจะสังเกตุได้ว่าความคิดสร้างสรรค์น่าจะมีอยู่สองแบบ คือ แบบที่ 1. ความคิดที่เกิดขึ้นมาเองแว๊บหนึ่งในสมอง เป็นความคิดใหม่ที่อาจยังไม่มีใครเคยคิดมาก่อน ความคิดแบบนี้เกิดได้ยากมาก บางครั้งมักเกิดจากโชค บางครั้งเกิดจากแรงบันดาลใจ
แบบที่ 2. คือความคิดที่เกิดจากประสบการณ์ การประยุกต์ปรับเปลึ่ยน สิ่งที่มีอยู่แล้ว วิธีคิดแบบนี้ต้องอาศัยความขยัน หมั่นสังเกตุลักษณะที่ใช้ร่วมกัน เชื่อมโยงประสบการณ์กับสิ่งใหม่ และคิดอย่างเป็นขั้นตอน ในงานโฆษณามักถูกมองว่าใช้ความคิดสร้างสรรค์ จากงานวิจัยพบว่าเกือบ 90 % ของงานที่ได้รางวัลชนะเลิศ เกิดจากการประยุกต์ใช้ 1 ใน 6 ของต้นแบบที่มีอยู่ก่อนแล้ว
อาจเป็นเรื่องยากที่จะสอนความคิดสร้างสรรค์ให้เด็ก แต่ใช่ว่าจะทำไม่ได้เลย เพียงแต่ความคิดสร้างสรรค์ต้องอาศัยเวลาเก็บเกี่ยวประสบการณ์ที่หลากหลาย และการได้หัดคิด หัดสังเกตุ ประยุกต์สิ่งที่เคยเรียนมาแล้วกับสิ่งใหม่ โดยเฉพาะการประยุกต์ข้ามบริบทที่ดูเหมือนไม่น่าจะเกี่ยวข้องกัน
แนวทางการสอนเด็กเกี่ยวกับความคิดสร้างสรรค์ จึงไม่ใช่การให้โจทย์แล้วเฉลยคำตอบ เพราะเราไม่เน้นที่คำตอบ แต่เน้นที่กระบวนการคิด ดังนั้นควรใช้วิธีการชี้นำ ถามให้เกิดความสงสัย ถามให้เกิดการเชื่อมโยง ถามเพื่อให้เกิดการทดลอง และสิ่งที่สำคัญ คือการเปิดโอกาสให้เด็กได้แสดงความคิดออกมา ถูกผิดไม่ใช่ประเด็นสำคัญ การแสดงออกทางความคิด เป็นกระบวนการตกตะกอนทางความคิด ทำให้เด็กได้เรียบเรียงสิ่งที่ได้เรียนรู้มาแล้ว ถ่ายทอดออกมาทางคำพูด หรือ สื่อชนิดอื่นๆ
การสอนเด็กให้เขียนโปรแกรมด้วย Scratch เป็นวิธีหนึ่งที่จะช่วยสร้างความคิดสร้างสรรค์ให้เด็ก ด้วยการฝึกคิดอย่างเป็นระบบ ฝึกการเชื่อมโยงผ่านโปรเจกที่หลากหลาย ฝึกเลือกใช้สื่อหลากหลายรูปแบบให้เหมาะสม เพื่อแสดงออกทางความคิดผ่านผลงานตัวเอง และได้ใช้เหตุและผล แลกเปลี่ยนความคิด วิเคราะห์ วิจารณ์ ผลงานตัวเองและของผู้อื่น
คิดสร้างสรรค์ 